بیش از این می توان خاموش ماند?

نگاهی به ثبت مشترک "مثنوی معنوی" توسط ایران و ترکیه: مولانا هم رفت! / بیش از این می توان خاموش ماند?

مفاخر فرهنگی ،هنری و ادبی هر سرزمینی از سرمایه های آن کشور محسوب می شوند هر چند نمی توان دامنه فراگیر آثار آنان را به انحصار مرزهای جغرافیایی در آورد اما تعلقشان به یک مرز مشخص آنان را به تاریخ آن ملت و نسلهای نو در آینده پیوند می زند.اگر چه افلاطون دل خوشی از شاعران نداشت و در اتوپیای خود جایی را برایشان مشخص نکرده بود اما شاعران نقش پررنگی در تاریخ فرهنگی و فرهنگ غنی ملت ها دارند و خداوندگاران ادب همچون سعدی ، حافظ و دیگر شعرای برجسته ایران زمین نیز از این قاعده مستثنی نیستند. .

وارش نیوز: مفاخر فرهنگی ،هنری و ادبی هر سرزمینی  از سرمایه های آن کشور  محسوب می شوند هر چند نمی توان دامنه فراگیر آثار آنان را به انحصار مرزهای جغرافیایی در آورد اما تعلقشان   به  یک  مرز مشخص  آنان را به تاریخ آن ملت و نسلهای نو در آینده  پیوند می زند.اگر چه افلاطون دل خوشی از شاعران نداشت و در اتوپیای خود جایی را  برایشان مشخص نکرده بود اما شاعران نقش پررنگی در تاریخ فرهنگی و فرهنگ غنی  ملت ها دارند و خداوندگاران ادب  همچون سعدی  ، حافظ و دیگر شعرای برجسته   ایران زمین  نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

 از جمله شاعران و ادیبان  شهیر در تاریخ ادبیات فارسی در گستره فرهنگی ایران  جلال الدین محمد بلخی  معروف به مولوی است که در سده هفتم هجری در بلخ (افغانستان کنونی ) چشم به جهان گشود. وی که در ایران زمین به پهنایی از شبه قاره هند تا سرزمین های عثمانی روزگار گذرانید اواخر عمر خود را در قونیه سپری کرد  و در همانجا یعنی ترکیه کنونی به خاک سپرده شد.وی از جمله مفاخر ادب پارسی به شمار می آید  و هزاران بیت شعر به زبان پارسی دارد.مثنوی معنوی از جمله کتابهای مشهور او می باشد که در شش دفتر از زمره کتب ارزشمند ادبیات عرفانی است  .

 چندی پیش خبر ثبت مشترک کتاب «مثنوی معنوی » توسط ایران و ترکیه در فهرست  فرهنگی میراث یونسکو به  محافل ادب دانان   رسید و واکنش هایی را  همچون اعتراض چندین هزار  شاعر و نویسنده  در پی داشت. مدت زمانی از این ماجرا نگذشته بود که افغانستان  بواسطه تولد مولانا  در بلخ ( افغانستان کنونی) اعتراضی را به یونسکو در این خصوص ارائه داد. هر چند برای ثبت میراث فرهنگی   در یونسکو شرایط و اسناد مختلفی مد نظر  قرار می گیرد اما آنچه باعث تاسف و غبطه اهل ادب وزبان دانان و جامعه ادبی  شد هجمه ناعادلانه ای است که به سوی آثار تاریخی و ادبی کشور روانه گشته به گونه ای که  آثار تاریخی ، ادبی  و فرهنگی کشور که دارای فرهنگ تاریخی در مرزهای ایران زمین بودند  با نام غریب دیگر کشورها به ثبت می رسد.گویا رفتارهای غیرمنصافانه تنها در دنیای سیاست خلاصه نمی شود و نداشتن قدرت نفوذ ، چانه زنی و یا نشان ندادن علاقمندی در خور و  حساسیت های به جا، باعث شده عناوین فرهنگی ، تاریخی و ادبی  این سرزمین به تاراج رود.

در بسیاری مواقع  تنها مرز سرزمینی ملاک نیست و دفاع از مرزهای فرهنگی وتاریخی نیز می تواند نفوذ و قدرت کشورها را نشانگر باشد.که آثار و مفاخر  ادبی و فرهنگی  هم از آن جمله اند . مصادره شاعرانی همچون فردوسی ونظامی همراه با  ثبت چوگان تا تلاش برای ثبت شب یلدا به نام جمهوری آذربایجان و وجود نسخه های کهن آثار ادبی و تاریخی ایران در کشورهای دیگر   تنها نمونه ای کوچک از تلاش های بسیار کشورهای همسایه کنونی  برای ثبت و مصادره  آثار و مفاخر فرهنگی ایران زمین و به انحصار در آوردن آن است. به طوری که می توان نمونه های زیادی را در این خصوص  ارائه داد.

مولوی  شاعری که به زبان پارسی  شعر می سرود و شیفته شمس تبریزی شده بود و در جغرافیای ایران عمرش را طی می کرد  به فکرش خطور نمی کرد در آینده هم دیگران از ظن  خود یار او شوند و  آنچه که برای فارسی زبانان نوشته  سر از کشور ترک زبان  در آورد و با نام آن کشور در سال 2016 برای ثبت آماده شود .ترکیه کنونی سالهاست  با استفاده از وجود مقبره مولوی  در این کشور وی را از مفاخر ترک زبان معرفی میکند  و از این راه  سالانه سود زیادی را در صنعت توریسم عاید خود کرده است .

پایان سخن اینکه آنچه که در کشور ما در خصوص بسیاری از مفاخر ادبی و فرهنگی نادیده گرفته شد در دیگر کشورها مورد توجه قرار می گیرد تا جایی که اشتراکات فرهنگی آنان را پررنگ تر جلوه دهد.این در حالی است که بسیاری از مشاهیر ادبی ما در گوشه جغرافیای تاریخی این سرزمین در سکوت خاک می خورند و پرداختن به زندگی و آثار مفاخر ادبی و فرهنگی در کتاب های آموزشی دانش آموزان ایرانی روز به روز کم تر شده و جای  خود را به ادبیاتی به شیوه های دیگر داده است .

سکینه نوری تیرتاشی-روزنامه نگار