آیةالله جنتی: شورای نگهبان در هیچ کجای دنیا مشابه ندارد

دبیر شورای نگهبان گفت: در سفرهایی که به برخی کشورها داشتیم با دستگاه‌های مشابه شورای نگهبان جلساتی برگزار کردیم، خودشان تصدیق داشتند که کار آنها با شورای نگهبان تفاوت زیادی دارد.

به گزارش فارس، آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان طی سخنانی در پژوهشکده شورای نگهبان، با تبریک آغاز امامت حضرت حجت ابن الحسن(عج) به اهمیت تحقیق و پژوهش اشاره و اظهار داشت: شورای نگهبان مانند همه دستگاه‌های دیگر به پژوهشکده نیاز دارد و بدون این مرکز، کارش ناقص است.

وی تصریح کرد: تحقیقات، عامل رشد و تکامل است و می‌تواند آینده بهتری را برای هر تشکیلاتی به وجود آورد؛ به خصوص در شورای نگهبان که نقش و جایگاه بسیار والا و بی بدیلی در جمهوری اسلامی دارد.

دبیر شورای نگهبان افزود: هیچ دستگاه با عظمت دیگری را نمی‌شود با شورای نگهبان مقایسه کرد. باید از کسانی که این شورا را در قانون اساسی گنجانده‌اند، به خصوص حضرت آیت‌الله بهشتی که نقش اساسی در این زمینه داشتند، تشکر کرد. این شورا، اختیاراتش در حدی است که می‌تواند مصوبات مجلس را نقد کند و این قوانین را با شرع و قانون اساسی منطبق کند، به طوری که هیچ قانونی مغایر شرع و قانون اساسی نباشد و اسلام و قانون اساسی که از اصول جمهوری اسلامی است، محفوظ بماند و این وظیفه شورای نگهبان دارای ارزش بسیار والایی است.

وی ادامه داد: شورای نگهبان با این وسعت اختیارات و اهمیت، نه تنها در ایران بلکه در خارج کشور نیز مشابه ندارد. هرچند دادگاه‌های قانون اساسی در برخی کشورها وجود دارد اما اختیارات و وظایف آنها، اصلا قابل قیاس با شورای نگهبان نیست. ما در سفرهایی که به برخی کشورها داشتیم و با دستگاه‌های مشابه شورای نگهبان جلساتی برگزار کردیم، خودشان تصدیق داشتند که کار آنها با شورای نگهبان تفاوت زیادی دارد و نهادهای مشابه آنها قدرت و جایگاه شورای نگهبان را ندارند.

آیت‌الله جنتی افزود: شورای نگهبان علاوه بر بررسی مصوبات مجلس، جایگاه ویژه‌ای در نظارت بر انتخابات دارد و حق دارد انتخاباتی را که خلاف قانون انجام شده، ابطال کند. همچنین در بررسی صلاحیت‌ها نقش دارد و صلاحیت‌ها تا وقتی که به تأیید شورای نگهبان نرسد، فهرست نهایی داوطلبان، نمی‌تواند در اختیار وزارت کشور قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه شورای نگهبان وضعیت فوق العاده‌ای دارد، تأکید کرد: تفسیر قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان است و هیچ دستگاهی نمی‌تواند این کار را انجام دهد. این تفسیر، اعتبارش در حد اصول قانون اساسی است و این تفسیر مثل خود اصول قانون اساسی واجب الاتباع است.

آیت‌الله جنتی در مورد اهمیت پژوهشکده شورای نگهبان گفت: این مرکز خیلی می‌تواند به ما کمک کند؛ به ویژه در مورد موضوع شناسی که ما نیاز داریم. البته تشکیلاتی هم اخیرا در قم به وجود آمده که موضوع شناسی فقهی را انجام می‌دهد که کار بسیار با عظمتی است. یعنی احکام و ادله را نمی‌خواهند بررسی کنند، موضوعات را که مورد ابتلای فقهاست مورد بررسی قرار می‌دهند. آن چیزهایی که در احکام و رساله‌ها آمده است موضوعاتش را بررسی می‌کنند.

وی تصریح کرد: چنین اقدامی، آن قدر مورد نیاز فقهاست که آقایان مراجع و علما خیلی از آن استقبال کردند و در نتیجه موضوع شناسی ها، بعضی مواقع تغییراتی در فتاوای مراجع به وجود آمد. زیرا موضوع مورد نظر فتوا، قبلاً جور دیگری تشخیص داده‌ شده بود و بعد با شناخت بهتر موضوع، در فتوا، تجدید نظر شد و فتوای مرجع تغییر کرد.

وی افزود: ما از پژوهشکده شورای نگهبان انتظار داریم از نظر قانون اساسی موضوع شناسی کند. در مورد احکام قانونی خود ما هم نظر و نقش داریم و صاحب نظر هستیم اما اینجا باید کمک کند. از نظر شرعی نیز مرکز مشورتی فقهی که در قم مستقر است، فقهایی در آنجا بررسی می‌کنند و به ما کمک بسیار خوبی می‌کنند و غالبا نظراتشان برای ما مورد قبول است و این نشان دقت نظر آنهاست.

دبیر شورای نگهبان تأکید کرد: در پژوهشکده شورای نگهبان نیز باید کاری مشابه مرکز مشورتی فقهی انجام شود با این تفاوت که مسئله موضوع شناسی در مورد قانون اساسی است. آن چیزی که ما نیاز بیشتری به آن داریم مسئله موضوعات است.

وی افزود: مجلس در مسائل مختلف کشوری، قانون تصویب می‌کند. در بعضی از موارد، موضوعاتش مشخص است. در بعضی از موارد مثلا اقتصاد، مسئله برای ما روشن نیست که این مصوبه خلاف قانون اساسی و یا شرع است یا نیست. مرکز در این موارد می‌تواند کمک زیادی به شورای نگهبان نماید.

وی خاطرنشان کرد: بعضی از اصول قانون اساسی که مورد ابتلای ماست و احتیاج به تفسیر دارد، باید در پژوهشکده در مورد آن کار شود که مراد از آن اصل چیست و ما بتوانیم از این توضیحات شما استفاده کنیم. البته اصولی را بررسی کنید که مورد ابتلا و مورد نیاز ما می‌باشد و از بررسی‌هایی که نتیجه عملی ندارد، جدا پرهیز شود.

آیت‌الله جنتی با اشاره به پژوهش‌های صورت گرفته در سایر دستگاه‌ها گفت: برخی جاهای دیگر نیز تحقیقاتی دارند اما تحقیقات آنها به عمل منجر نمی‌شود و نتیجه عملی ندارد، هر چند در تحقیق، خیلی خوب و موفق بوده‌اند. موضوع خوب بوده اما نتیجه عملی برای آن دستگاه ندارد.

وی تأکید کرد: ما دنبال نتیجه عملی هستیم، یعنی بتوانیم استفاده کنیم. بنابراین آن اصولی که احیانا در آینده برای ما مورد نیاز است و ابهامات و اجمالاتی در این اصول وجود دارد، باید تفسیر شود. این اصول باید شناسایی شده و مورد رسیدگی قرار گیرند.

آیت‌الله جنتی از دیگر وظایف پژوهشکده شورای نگهبان به موضوع انتشارات اشاره و بیان کرد: نشر آرا و نظریات شورای نگهبان از وظایف این شورا می‌باشد. مواردی که در جلسات شورای نگهبان مطرح می‌شود باید دسته‌بندی و تنقیح و منتشر شود تا دانشگاه‌ها و دستگاه‌های قضایی بتوانند از این نظرها استفاده کنند. اما این نظرات کمتر در اختیار آنها قرار گرفته است و این کار نقیصه‌ای است که باید به کمک پژوهشکده، رفع شود.

وی تأکید کرد: اگر نظرات فقهی شورای نگهبان درست تنظیم شود، برای حوزه‌های علمیه هم مفید است و علما و اساتیدی که در حوزه‌های علمیه به تدریس مشغول هستند، خیلی وقت‌ها بحث‌هایی دارند که در شورای نگهبان مطرح شده است و اگر این‌ موارد در اختیارشان باشد به آنها کمک می‌شود. همچنین در دانشگا‌ه‌ها، به ویژه در دانشکده‌های حقوق، نظرات شورای نگهبان برای اساتید و دانشجویان، بسیار مفید است.

دبیر شورای نگهبان با تأکید بر لزوم انطباق متون حقوقی کشور با موازین اسلامی گفت: مسائل حقوقی در دانشگاه‌ها غالبا غربی هستند و با وجود این که 34 سال از عمر جمهوری اسلامی می‌گذرد حقوق اسلامی در آنجا آن گونه که باید مطرح نیست. آنها باید بتوانند از پیچیده‌ترین بحث‌های حقوق اسلامی که در شورای نگهبان مطرح می‌شود، استفاده کنند. اساتید حقوق ما در دانشگاه‌ها باید اینها را ببینند و یک تغییر و تحولی ایجاد کرده و حقوق جمهوری اسلامی را از حقوق غربی تفکیک کنند.

وی در مورد قوانین قبل از انقلاب نیز اظهار داشت: باید قوانین قبلی به خصوص قوانین قبل از انقلاب بررسی شود که چه قانونی در چه تاریخی تصویب شده و از کجا گرفته شده است؛ مانند قانون تجارت که الان مورد اختلاف است و بعضی از مواد و تبصره‌های آنها خلاف شرع است. بسیاری از آنها به درد امروز نمی‌خورند. بسیار مفید است که ما ریشه و مبنای قوانین قبل از انقلاب را بدانیم که بر اساس چه طرز تفکر، عقاید و مبنایی شکل گرفته‌اند. در نتیجه، مواظب باشیم در همان دام نیفتیم و خیال نکنیم که قوانین خوب و به جایی است. اگر آرا و نظرات خوب حقوقی منتشر شود، این توهم که برخی از حقوقدانان ما دارند که قوانین غربی بهترین قوانین است و ما باید بر آن اساس قانونگذاری کنیم، تغییر می کند.