رییس سازمان غذا و دارو: سرانه مصرف دارو در ایران حدود50 دلاراست

بیشترداروسازان مایل به فعالیت درمناطق محروم نیستند

رییس سازمان غذا و دارو و معاون وزیر بهداشت با اشاره به اینکه ایران در میزان مصرف دارو به غلط در جایگاه نخست جهانی قرار گرفته است، گفت:‌ تغییر این دیدگاه غلط که ایران از نظر دارویی پرمصرف‌ترین کشور جهان است، امری دشوار می‌باشد.

به گزارش خبرنگار سلامت ایسنا، دیناروند در بیست و پنجمین نشست شورای آموزش داروسازی و تخصصی در سخنانی با بیان اینکه اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک می‌تواند فرایند تجویز دارو را کنترل کند، اظهار داشت:‌ با اجرای این طرح می‌توان از تجویز داروی غیرضروری و داروی اشتباه جلوگیری کرد و این امر در نهایت به کنترل هزینه‌ها در این زمینه منجر می‌شود.

دکتر دیناروند با اشاره به اینکه گزارشاتی که از وضعیت مصرف دارو در رسانه‌ها اعلام می‌شود، معمولا نشان‌گر میزان بالای مصرف دارو در ایران است، خاطرنشان کرد: این اعداد و ارقام گاه متناقض و عجیب است و ایران را در جایگاه اول و یا دوم مصرف دارو در جهان قرار می‌دهد در حالی که واقعیت این است که طبق برآوردهایی که در سال 92 انجام شد مصرف بازار دارویی کشور به طور کلی 4 میلیارد دلار بوده است که دو سوم آن به تولید داخلی و یک‌ سوم آن به واردات دارویی اختصاص داده شده است.

وی با بیان اینکه در حالی‌ که سهم داروهای وارداتی در کشور کمتر از تولیدات داخلی است سهم واردات دارو از نظر مالی بیش از تولید دارو در کشور است، ادامه داد: درواقع برآوردها نشان می‌دهد که دو سوم ارز مصرفی به واردات دارو و بقیه آن به تولید داخلی دارو اختصاص داده شده است.

رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه طبق تحلیل‌های انجام شده سرانه مصرف دارو در ایران نزدیک به 50 دلار است، تصریح کرد: این در حالی است که میانگین سرانه مصرف دارو در جهان 130 دلار است و در ترکیه این سرانه نزدیک به 140 دلار است که همین امر نشان‌گر اشتباه بودن اخبار مربوط به قرار گرفتن ایران در جایگاه اول یا دوم مصرف دارو در جهان است.

وی درباره مقایسه مصرف واقعی دارو در ایران بدون توجه به ارزش مالی آن در سال 87 اظهار کرد:‌ به جز گروه آنتی‌بیوتیک‌ها که مصرف ایران از میانگین کشورهای اروپایی بالاتر بود در 9 گروه دارویی دیگر مصرف کشور از میانگین جهانی پایین‌تر بوده است که این مقایسه و برآورد مصرف دارویی در سال 92 نیز در حال انجام است.

دیناروند ادامه داد: این میزان داروی در گردش در کشور توسط 90 کارخانه تولید دارو، 90 شرکت وارداتی دارو، 30 شرکت پخش و نزدیک 10 هزار داروخانه در سراسر کشور پخش می‌شود.

رییس مرکز غذا و دارو با اشاره به اینکه این آمار نشانگر مصرف مناسب دارو در ایران نیست، تصریح کرد:‌ برای ایجاد تناسب در مصرف دارو نباید تلاش شود که مصرف دارو در کشور افزایش یابد بلکه لازم است تجویز دارو منطقی باشد.

وی با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر همواره سهم قیمت داروهای وارداتی افزایش و سهم قیمت تولید داخلی دارو کاهش یافته است، خاطرنشان کرد:‌ این امر نشان‌دهنده آن است که اعتماد به داروهای اساسی تولید داخل کمتر شده و در مقابل سطح اعتماد مردم و پزشکان به داروهای وارداتی افزایش یافته است که اگر این روند کنترل نشود سهم حضور داروهای داخلی و خارجی در بازار دارویی کشور برعکس خواهد شد.

دیناروند با بیان اینکه یکی از چالش‌های نظام دارویی کشور منطقی کردن فرآیند تجویز و کنترل مصرف دارو است، افزود: در سال‌های اخیر راهکارهایی برای حل این چالش پیشنهاد شده و کارهایی نیز صورت گرفته است اما واقعیت این است که این راهکارها موثر واقع نشده است.

به گفته رییس سازمان غذا و دارو پیگیری طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی یکی از راهکارهای موثر در کنترل فرآیند تجویز، عرضه و مصرف دارو در کشور خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود پنج یا شش کشور در جهان مجری طرح نسخه‌نویسی الکترونیک هستند، اظهار کرد: در این کشورها نسخه‌های دست‌نویس منسوخ شده است و تجویز دارو تنها از طریق نرم‌افزار امکان‌پذیر است.

وی با تاکید بر اینکه اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی از اولویت‌های سازمان غذا و دارو در سال جدید است، خاطرنشان کرد:‌ در صورت اجرای این طرح می‌توان پروتکل‌های تجویز دارو را تعریف کرد و نقل و انتقال دارو قابل ردیابی، مدیریت و اعمال نظر خواهد بود.

دیناروند زیرساخت‌های اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک را در کشور آماده بهره‌برداری ارزیابی کرد و با توجه به اینکه اتصالات اینترنتی در ایران برقرار است زیرساخت‌های موردنیاز برای اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی آماده است و سرعت اینترنت که در حال حاضر با اختیار دولت کاهش پیدا کرده است می‌تواند برای اجرای این طرح کمی افزایش داده شود.

ایجاد تناسب بین واردات و تولید داخلی داروی موردنیاز کشور از دیگر مباحثی بود که رییس سازمان غذا و دارو در این نشست به آن اشاره کرد و گفت:‌ ایجاد بالانس بین واردات و تولید داروی داخلی نه تنها برای اقتصاد کشور دارای اهمیت است بلکه برای جلوگیری از تجویزهای غیرضروری و مضر نیز تاثیرگذار خواهد بود.

وی گفت: استفاده از سیستم نرم‌افزاری در تجویز دارو می‌تواند از بسیاری از تجویزهای اشتباه جلوگیری کند.

دیناروند در ادامه با اشاره به اینکه کاهش هزینه‌های داروهای وارداتی از برنامه‌ها و اولویت‌های دیگر سازمان غذا و دارو است، خاطرنشان کرد:‌ برای کمک به بیمه‌ها و کنترل هزینه‌های دارویی در سال‌های اخیر سازمان غذا و دارو اجرای طرحی را آغاز کرده است که طی آن هزینه داروهای وارداتی کاهش یافته تا دسترسی مردم نیز به این داروها افزایش پیدا کند.

وی با اشاره به اینکه اجرای این طرح می‌تواند در کنترل هزینه بیمه‌ها نیز موثر واقع شود، تصریح کرد:‌ برای نمونه اجرای طرح کاهش و کنترل قیمت داروهای وارداتی و تجهیزات پزشکی در سال اخیر باعث کاهش حدود 40 درصد قیمت برخی از داروها شده است.

رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه اجرای این طرح در کاهش قیمت تجهیزات پزشکی نیز موثر واقع شده است، افزود: برای مثال برخی از وسایل گران و پرمصرف مانند تجهیزات مورد نیاز برای ارتوپدی، لوازم قلبی و جراحی در سال گذشته حدود 50 تا 70 درصد کاهش قیمت داشته است.

حمایت از تولیدات داخلی دارو از دیگر نکاتی بود که دیناروند به آن اشاره کرده و اظهار کرد:‌ در سیاست‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی و سلامت کشور که در سال جدید ابلاغ شد توجه ویژه‌ای به تولیدات داخلی شده است و فرصتی را برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد کرده است.

وی با اشاره به اینکه تولیدات داخلی لزوما شامل صنایع بزرگ کشور نمی‌شود، تصریح کرد: حرکت شرکت‌های دانش‌بنیان در سال‌های گذشته به گونه‌ای بوده است که امروز می‌توان از محصول فعالیت‌ آنها بهره‌برداری کرد.

دیناروند با تاکید بر اینکه سازمان غذا و دارو طبق بخشنامه‌ای که در هفته‌های اخیر طراحی کرده است از فعالیت تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه دارویی حمایت می‌کند، تصریح کرد: تا امروز تمام شرکت‌های دانش بنیان برای شروع فعالیت خود نیازمند مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده‌اند و این در حالی است که طبق بخشنامه اخیر لزوم اخذ این مجوز برای شرکت‌های دانش‌بنیان دارویی برداشته شده است و این امر فرصتی را برای افزایش فعالیت این کشورها به وجود می‌آورد. همچنین صندوق حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به فعالیت این شرکت‌ها کمک می‌کند.

رییس سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه کیفیت خدمات دارویی از دیگر مباحث وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در زمینه‌های دارویی کشور است، گفت: نسخه ارائه آموزش‌های داروسازی در بهبود وضعیت دارویی کشور تاثیرگذار است.

دیناروند با اشاره به اینکه در حال حاضر مردم و جامعه پزشکی از وضعیت داروسازی در کشور ناراضی هستند، اظهار کرد: برای مثال تعرفه حق فنی معمولا مورد مخالفت مجلس و حتی برخی از وزرای بهداشت قرار گرفته است که داروسازان در کشور خدمات مناسبی را ارائه نمی‌دهند که دریافت حق فنی از مشتریان قابل دفاع باشد.

وی با تاکید براینکه نظام دارویی کشور نیازمند تحول است، خاطرنشان کرد:‌ در این راستا در دانشگاه علوم پزشکی کشور طرحی مطرح شد که در حال حاضر متوقف شده است و این طرح گرایشی شدن رشته داروسازی است.

دیناروند با بیان اینکه داروسازان علاوه بر مهارت‌های علمی و تحقیقاتی نیازمند داشتن مهارت‌های حرفه ای در زمینه داروسازی هستند، تصریح کرد: با این حال داروسازانی که امروز در کشور فارغ‌التحصیل می‌شوند مهارت‌های حرفه‌ای کافی را ندارند و اجرای طرح‌هایی مانند دوره‌های کارورزی و واحدهای بیمارستانی نیز نتوانسته‌اند به افزایش این مهارت‌ها کمک کند.

رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه نظام آموزش داروسازی نیازمند اصلاح است، افزود: لازم است دانشجویان داروسازی براساس علایق و نمرات تقسیم‌بندی شده هرکدام بتوانند در گرایش خاصی از جمله داروخانه، صنعت و یا تحقیقات فعالیت کنند.

وی با بیان اینکه گرایشی کردن رشته داروسازی فرصت مناسبی را برای حل معضل کمبود داروساز در کشور به وجود می‌آورد، خاطرنشان کرد:‌ در حال حاضر کشور در دو زمینه صنعت و داروخانه با کمبود داروساز مواجه است و در بسیاری از استان‌ها با وجود چندین بیمارستان حتی یک مسئول فنی و داروساز نیز وجود ندارد.

دیناروند با اشاره به اینکه بیشتر داروسازان کشور مایل به فعالیت در مناطق محروم نیستند، اظهار کرد: راه کشور اروپایی و آمریکایی برای بیشتر این دانش‌آموختگان باز است و نمی‌توان این افراد را مجبور به خدمت در مناطق محروم کرد.

رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه اختصاص دانشکده‌های داروسازی در برخی از استان‌ها به تربیت نیروهای بومی می‌تواند راهکاری برای حل مشکل توزیع نامناسب داروها در کشور باشد، گفت: این نیروهای بومی پس از اتمام تحصیلات خود تعهد خواهند داد که در منطقه‌ تحصیل خود فعالیت کنند.

طرح تحول در نظام سلامت از دیگر مباحثی بود که دیناروند در این نشست به آن پرداخت و گفت: بحث کاهش پرداخت بیماران در بیمارستان‌های دولتی که به عنوان یکی از ابعاد این طرح می‌شود تا حد زیادی به داروخانه‌ها مرتبط می‌شود.

وی با اشاره به اینکه طبق این طرح حداکثر پرداختی بیماران در بیمارستان‌های دولتی باید 10 درصد باشد، اظهار کرد:‌ تا پیش از اجرای این طرح پزشکان نسخه دارویی را به بیمار تحویل می‌دادند و بیمار خود دارو را تهیه می‌کرد در حالی که با اجرای طرح تحول در نظام سلامت انجام چنین اقدامی ممنوع است و دارو باید از سوی بیمارستان تهیه شود و بیماران تنها 10 درصد هزینه آن را پرداخت می‌کنند که این امر بار زیادی را بر دوش دارو و تجهیزات پزشکی نظام سلامت قرار می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه در بخش دارو و تجهیزات پزشکی در کشور از نظر کمی ضعف جدی وجود دارد، افزود: اجرای طرح تحول در نظام سلامت و کاهش پرداختی بیماران در بیمارستان‌های دولتی نیازمند حمایت دانشکده‌های داروسازی به خصوص در بخش داروسازان بالینی است زیرا اگر هزینه‌های این طرح کنترل نشود در آینده با شکست مواجه خواهد شد.